STKC 2553

ยุกิยะ อะมะโนะ : ผู้คุมนิวเคลียร์คนใหม่ของไอเออีเอ

สุรศักดิ์ พงศ์พันธุ์สุข
สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน)

หลังจาก 12 ปี นายโมฮาเมด เอลบาราได (Mohamed ElBaradei) ก็ได้เวลาก้าวลงจากตำแหน่งผู้ว่าการใหญ่ (Director General: DG) ของไอเออีเอ (International Atomic Energy Agency: IAEA) เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2552 ที่เพิ่งผ่านมาไม่นาน และผู้ที่มารับหน้าที่แทน (ตั้งแต่ 1 ธันวาคม 2009) ก็คือนักการทูตชาวญี่ปุ่นชื่อ ยุกิยะ อะมะโนะ (Yukiya Amano) ผู้ซึ่งประเทศญี่ปุ่นเสนอชื่อเข้าชิงตำแหน่งเมื่อเดือนกันยายน 2008 และได้รับเลือกเมื่อ 2 กรกฏาคม 2009 ให้มาเป็นผู้นำคนที่ 5 ในประวัติศาสตร์ขององค์การนี้

 
 

Yukiya Amano
????

ภาพจาก

อะมะโนะเกี่ยวข้องกับไอเออีเอมาตั้งแต่ทศวรรษ 1990 มีประสบการณ์ด้านการลดกำลังรบ (disarmament) การไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ (nonproliferation) และนโยบายพลังงานนิวเคลียร์ สำหรับในภาวะตึงเครียดด้านอาวุธนิวเคลียร์ต่อประเทศอิหร่านและเกาหลีเหนือในขณะนี้นั้น เขากล่าวว่าจะยึดถืออาณัติของไอเออีเอเป็นสรณะ ก็คือ การตรวจสอบเพื่อป้องปรามการแพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์

อะมะโนะ เกิด 9พฤษภาคม ค.ศ. 1947 ที่เมืองคะนะงะวะในประเทศญี่ปุ่น เรียนจบกฎหมายที่มหาวิทยาลัยโตเกียวเมื่อปี 1972 แล้วเข้าทำงานในกระทรวงการต่างประเทศ จากนั้นก็ไปศึกษาต่อในประเทศฝรั่งเศสที่มหาวิทยาลัยเบอซองกง (Besan?on) และมหาวิทยาลัยนีซ (Nice) ระหว่างปี 1973-1975 ทำให้พูดภาษาฝรั่งเศสได้อย่างคล่องแคล่ว จากนั้นก็ไต่เต้าตำแหน่งสูงขึ้น ๆ ในกระทรวงการต่างประเทศนับจากผู้อำนวยการสำนักวิทยาศาสตร์ (Science Division) ผู้อำนวยการสำนักพลังงานนิวเคลียร์ (Nuclear Energy Division) และรองผู้อำนวยการทั่วไปด้านการควบคุมอาวุธและกิจการวิทยาศาสตร์ (Director General for Arms Control and Scientific Affairs) อะมะโนะมีส่วนร่วมในการเจรจาควบคุมอาวุธหลายครั้ง โดยมีผลสำเร็จ คือ การขยายสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ ค.ศ. 1996 และสนธิสัญญาว่าด้วยการห้ามการทดสอบอาวุธนิวเคลียร์ ค.ศ. 1996

อะมะโนะเชี่ยวชาญเป็นพิเศษด้านการเจรจาพหุภาคีการควบคุมอาวุธและการไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์มานานกว่า 36 ปีขณะทำงานในกระทรวงการต่างประเทศ โดยเคยดำรงตำแหน่งที่วอชิงตัน บรัสเซลส์ เจนีวา และเวียงจันทน์ มีผลงานเด่นในปี 2000 ในฐานะประธานกลุ่มความปลิดภัยทางนิเคลียร์ของ จี 7 บรรลุข้อตกลงปิดเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ หน่วยที่ 3 ของโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์เชอร์โนบิล อันเป็นหน่วยสุดท้ายที่ถูกปิดหลังจากเกิดอุบัติเหตุหลายครั้ง

ปี 2005 อะมะโนะเป็นทูตญี่ปุ่นประจำไอเออีเอก่อน จากนั้น อะมะโนะก็มาอยู่กับไอเออีเอ โดยดำรงตำแหน่งประธานคณะผู้ว่าการ (Board of Governors) วาระกันยายน 2005 ถึง กันยายน 2006 ในระหว่างนี้ เขาเป็นประธานจัดทำแผนงานควบคุม

ที่พิเศษคือ อะมะโนะเป็นผู้อำนวยการใหญ่คนแรกของไอเออีเอจากภาคพื้นเอเชียแปซิฟิก