STKC

10 อันดับการทดลองทางวิทยาศาสตร์ที่งดงามที่สุด (1)
ความเป็นมา

สุรศักดิ์  พงศ์พันธุ์สุข
กลุ่มวิจัยและพัฒนานิวเคลียร์
สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน)

รอเบิร์ต พี. ครีส (Robert P. Crease) จากภาควิชาปรัชญาของมหาวิทยาลัยแห่งรัฐนิวยอร์ก (State University of New York ) วิทยาเขต Stony Brook (เขายังเป็นนักประวัติศาสตร์ของห้องปฏิบัติการแห่งชาติบรูกเฮเวน (Brookhaven National Laboratory) อีกด้วย) ได้ทำโพลผู้อ่าน Physics World ให้ช่วยกันออกเสียงเลือกการทดลองทางฟิสิกส์ ที่งดงามที่สุด และได้เขียนบทความแจ้งผลการสำรวจใน physicsworld.com เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2002 เล่าถึงเหตุผล ความเห็นต่างๆ ของผู้ออกต่อการทดลองที่ตนออกเสียงให้

ตอนท้ายของบทความเป็น 10 อันดับการทดลองที่งดงามที่สุด ต่อมานิวยอร์กไทม์ (ออนไลน์) ประจำวันอังคารที่ 24 กันยายน ค.ศ. 2002 โดย จอร์จ จอห์นสัน (George Johnson ) ได้หยิบเรื่องนี้มารายงาน โดยให้ชื่อบทความว่า Here They Are, Science's 10 Most Beautiful Experiments (http://www.nytimes.com/ 2002/09/24/science/here-they-are-science-s- 10-most-beautiful-experiments.html )

จอห์นสัน เล่าว่า 10 การทดลองที่ได้รับคะแนนโหวตสูงสุด ส่วนใหญ่เป็นการทดลองด้วยบุคคลเดียวหรือมีผู้ช่วย อีกคนหรือสองคน และเป็นการทดลองบนในห้องทดลองที่ไม่ต้องคิดคำนวณด้วยคอมพิวเตอร์ราคาแพง เรียกได้ว่า ใช้เพียงสไลด์รูลหรือเครื่องคิดเลขธรรมดา และสิ่งหนึ่งที่เหมือนกันกัน การทดลองเหล่านี้ที่เรียกว่าความงดงามก็คือ การวิเคราะห์และการใช้อุปกรณ์วิทยาศาสตร์พื้น ๆ แต่สามารถกวาดเอาความสับสนและความกำกวมทิ้งไป เผยให้เห็นสิ่งใหม่เกี่ยวกับธรรมชาติ ให้แจ่มแจ๋วกาววาวขึ้นมาได้

จอห์นสันยังได้เล่าถึงเนื้อหาของการทดลองทั้ง 10 อันดับไว้ด้วยย่อ ๆ แต่ได้เรียงลำดับเสียใหม่ตามช่วงเวลา ของการทดลองที่เกิดขึ้นก่อนหลัง ดังในตาราง (ช่องว่างทางขวาเว้นไว้ให้ท่านผู้อ่านได้ลองจัดอันดับ ของท่านเอง)

10 การทดลองทางวิทยาศาสตร์ที่งดงามที่สุด เรียงตามลำดับเวลาที่เกิดเหตุการณ

1 . Eratosthenes' measurement of the Earth's circumference

(3rd century BC)

2 . Galileo's experiment on falling bodies

(1600s)

3 . Galileo's experiments with rolling balls down inclined planes

(1600s)

4 . Newton's decomposition of sunlight with a prism

(1665-1666)

5 . Cavendish's torsion-bar experiment

(1798)

6 . Young's light-interference experiment

(1801)

7 . Foucault's pendulum

(1851)

8 . Rutherford's discovery of the nucleus

(1911)

9 . Millikan's oil-drop experiment

(1910s)

10. Young's double-slit experiment applied to the interference of single electrons

 

ในจำนวน10 เรื่องนี้ มีเรื่องที่พอจะสัมพันธ์กับฟิสิกส์นิวเคลียร์อยู่ 4 เรื่องคือเรื่องในอันดับที่ 6 8 9 และ 10 อย่างไรก็ดี ทั้ง 10 การทดลองล้วนมีเนื้อหาน่าสนใจทั้งสิ้น จึงขอนำมาทยอยเล่าให้ฟังทั้งหมด โดยเรียงตามช่วงเวลาของเหตุการณ์ ตามแนวของจอห์นสัน