ซีเวิร์ต (sievert, Sv) เป็นชื่อหน่วยพิเศษของหน่วยเอสไอสำหรับการวัด ปริมาณรังสีสมมูล (equivalent dose) โดยเป็น ผลคูณระหว่างปริมาณรังสีดูดกลืน (absorbed dose) ที่มีหน่วยเป็นเกรย์ กับค่าปรับเทียบที่แตกต่างกันตามชนิดและพลังงาน ของรังสี (relative biological effect ย่อว่า RBE)

หน่วย “ซีเวิร์ต” นี้ใช้แทนหน่วย “เร็ม” โดย 1 ซีเวิร์ต เท่ากับ 100 เร็ม และ 1 ซีเวิร์ตมีค่าเท่ากับ 1 จูลต่อกิโลกรัม

ที่มาของชื่อหน่วยนี้ก็คือ ในจดหมายฉบับเดียวกับที่ไอซีอาร์ยู หรือคณะกรรมาธิการระหว่างประเทศด้านหน่วยและการวัด ทางรังสี หรือ ไอซีอาร์ยู (ICRU ย่อจาก International Commission on Radiological Units and Measurements) แจ้งการรับรองให้ชื่อ “เกรย์” ( ตามชื่อของ Harold Gray อดีตรองประธานไอซีอาร์ยู) เป็นหน่วยของปริมาณรังสีดูดกลืน (absorbed dose) นั้น ไอซีอาร์ยูได้บอกไว้ด้วยว่า “หลักเกณฑ์ (สำหรับการเลือก) ชื่อที่เหมาะสมสำหรับหน่วยของปริมาณ รังสีสมมูล เป็นปัญหาพิเศษที่ไอซีอาร์ยูจะต้องพิจารณาให้ถ่องแท้ต่อไป”

แต่ยังไม่ทันที่ไอซีอาร์ยูจะพิจารณาเรื่องนี้เสร็จสมบูรณ์ เมื่อปี 1977 ในหนังสือ ICRP Publication 26 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection ของคณะกรรมาธิการระหว่างประเทศด้านการป้องกัน รังสี หรือ “ไอซีอาร์พี” (ICRP ย่อจาก International Commission on Radiological Protection ) ก็ได้ตัดหน้าเลือกชื่อ “ซีเวิร์ต”เป็นชื่อหน่วยสำหรับ “ปริมาณรังสีสมมูล” เพื่อเป็นเกียรติแก่ รอล์ฟ ซีเวิร์ต (Rolf Sivert) อดีตประธานของ ไอซีอาร์พี ที่มีผลงานวิจัยเน้นด้านผลทางชีวภาพ (biological effects) ของปริมาณรังสีต่ำ ๆ ที่เจ้าหน้าที่ที่ทำงานเกี่ยวข้อง กับรังสีและสาธารณชนทั่วไปได้รับกัน และบั้นปลายชีวิตของเขา ได้อุทิศความสนใจให้กับด้าน “การป้องกันรังสี” (radiation Protection) เป็นส่วนใหญ่

เรียบเรียงจาก The Origin of Selected Radiological and Nuclear Terms: RSO โดย Paul W. Frame (Oak Ridge Associated Universities )

(เผยแพร่ : 28 เมษายน 2552)