เค -25 (K-25) เป็นชื่อที่ตั้งขึ้นใช้กับโรงงานแบบแพร่แก๊ส (gaseous diffusion facility) ตั้งอยู่ที่โอกริดจ์ ( Oak Ridge) ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 โรงงานนี้เป็นหน่วยเสริมสมรรถนะยูเรเนียม (uranium enrichment) ในขณะนั้นโรงงานนี้มีขนาด ใหญ่โตที่สุดภายใต้หลังคาเดียว บนเนื้อที่ถึง 47 เอเคอร์

สำหรับพยัญชนะ “เค” (K) น่าจะมาจากข้อเท็จจริงที่ว่าโรงงานนี้ก่อสร้างโดยบริษัทเคลเลกซ์คอร์พอเรชัน (Kellex Corporation) ซึ่งเป็นบริษัทย่อยของบริษัทก่อสร้าง เคลล็อกส์ (Kellogs Construction Company) ส่วนหมายเลข “ 25” ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ใช้เป็นเลขรหัสของ “ ยูเรเนียม-235” (U-235) ซึ่งเป็นผลผลิตที่ต้องการจากกระบวนการ เสริมสมรรถนะนั่นเอง โดยที่มาของเลขรหัสนี้ อาร์. เซอร์เบอร์ (R. Serber) เขียนไว้เมื่อ ค.ศ. 1992 ในหนังสือ The Los Alamos Primer, The First lectures on How to Build an Atomic Bomb ว่า เป็นการผสมผสานกันของตัวเลขในตำแหน่ง สุดท้าย ของเลขเชิงอะตอม (atomic number) คือ 92 กับเลขมวล (mass number) คือ 235 ของนิวไคลด์ยูเรเนียม ในทำนองเดียวกัน ยูเรเนียม -238 บางทีก็เรียกกันด้วยหมายเลข 28 และพลูโทเนียม -239 ที่มีเลขเชิงอะตอม 94 ก็แทนด้วยหมายเลข 49 และก็เป็นที่แน่นอนว่าชื่อ “เค-25” ไม่มีนัยซ่อนเร้นอะไรเลยนอกจากเป็นรหัสด้านความมั่นคง

อีกความเห็นหนึ่งเป็นของนักเขียน 2 ท่านคือ ซี.ดับเบิลยู. จอห์นสัน (C.W. Johnson) และ ซี.โอ. แจ็กสัน (C.O. Jackson) เขียนไว้ในหนังสือชื่อว่า City Behind a Fence เมื่อปี 1981

คำอธิบายก็ง่ายมาก คือ เค-25 เป็นตำแหน่งที่ตั้งของโรงงานบนแผนที่ ก็เท่านั้นเอง ในทำนองเดียวกัน คำอธิบาย แบบเดียวกันก็ใช้อธิบายชื่อของอีก 2 โรงงานหลักในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่โอกริดจ์ คือ เอกซ์ -10 (X-10) และ วาย -12 (Y-12) แต่ปัญหาของการอธิบายแบบนี้ก็คือว่า บนพื้นที่จริงโรงงานเอกซ์-10 กลับอยู่ใกล้โรงงานเค-25 มากกว่าจะใกล้ โรงงานวาย-12 เสียอีก ไม่เพียงเท่านั้น เนื่องจากความจำเป็นด้านความมั่นคงในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ย่อมไม่เหมาะที่ ี่เป้าหมายที่ข้าศึกมุ่งโจมตีจะมาใช้ชื่อตามพิกัดบนแผนที่

ตำแหน่งบนแผนที่ของ เค-25 (ซ้าย) เอกซ์-10 (กลาง) และวาย-12 (ขวาบน) ทั้งหมดระบายด้วยสีแดง

เรียบเรียงจาก The Origin of Selected Radiological and Nuclear Terms: K-25 โดย Paul W. Frame (Oak Ridge Associated Universities )

(เผยแพร่ : 23 เมษายน 2552)